Zimą b.r. na międzynarodowej wystawie książki w Wilnie Polska była przedstawiona nadzwyczaj skromnie. Dwa stoiska – Instytutu Polskiego i Ars Polonii wyglądały blado w morzu litewskich przede wszystkim – ale też rosyjskich i białoruskich książek. Na obu stoiskach na czołowym miejscu było wystawione „Polactwo” Rafała A. Ziemkiewicza[1]. Jest to studium o wybitnie negatywnym stanie współczesnego społeczeństwa Polski, które, zdaniem autora, ukształtowało się w wyniku, przede wszystkim prawie półwiekowego funkcjonowania  w „obozie socjalistycznym” jak też historycznych uwarunkowań, nie przyjmowania do wiadomości faktów i życia w świecie mitów i stereotypów.  Główny akcent autor wydania kładzie  na tych, co są  na dole drabiny społecznej. Zresztą umorusana ziemią ręka z brudem pod paznokciami, ściskająca biało-czerwony sztandar na okładce wydania,  dowodzi o kogo tu przede wszystkim chodzi. Ale autor też pisze o współczesnych politykach, o inteligencji, szczególnie o tej – pół i ćwierć, zahacza również o klasyka literatury polskiej  Adama Mickiewicza, który, zdaniem autora, jako mitoman, opowiadacz bajek i „genialnie rymujący wariat, który napisanymi w sekciarskim omamie „Księgami narodu polskiego” na wiele pokoleń ogłupił polskie elity i pozbawił je umiejętności logicznego myślenia”. I że  „(…) cała nasza historia w pigułce – odgrażamy się buńczucznie, że nie oddamy ani guzika, i zaraz potem zostajemy w ogóle bez gaci.”
Autor odnotowuje niezwykłe zaszarganie symboli i haseł, do których się polactwo odwołuje prawie wyłącznie karykaturalnie – pokazowo, byle by wyrwać od społeczeństwa głosy „ potrzebne do wetknięcia zadka w sejmowy fotel”.

Autor dochodzi do wniosku, iż „nie dziwmy się, ale też i nie unikajmy stwierdzenia faktu, że po półwieczu buntowania przez komunistów chama, judzenia tego chama, schlebiania mu, głaskania go i hodowania na wszelkie sposoby, Polska jest krajem zalanym chamstwem w stopniu w krajach cywilizowanych nieznanym, a myśmy wszyscy schamieli w sposób wręcz niewiarygodny”.

Czytaj więcej: Polactwo (1)

Przed kilku dniami wydaliśmy kolejne dzieło Michała Kryspina Pawlikowskiego – Brudne niebo. Jest to zbiór 31 szkiców z ogółu ponad pięciuset, pisanych przez autora w latach 1949 – 1969 i nawiązujących do wydarzeń tak czasów „sprzed potopu”, jak czasu wojny, jak wreszcie kilkudziesięciu lat powojennych. Jak na wytrawnego myśliwego przystało tomik szkiców otwierają opisy litewskich puszcz i polowań, w tym również leżącej tuż pod Wilnem Puszczy Rudnickiej. Pozostałe szkice ”idą” śladami drogi życia M.K. Pawlikowskiego – poprzez Szwecję, dokąd zdążył uciec przed „dobrowolnym” wstąpieniem Litwy w skład Związku Sowieckiego, i dalej – poprzez Anglię do Stanów Zjednoczonych. Dotyczą one bardzo rozległych tematów – historii, literatury, kultury, ówczesnych ludzi i związanych z nimi wydarzeń, które odnotował ten niezwykle subtelny i uważny obserwator. Książka została oparta na pierwszym i jedynym jak dotąd wydaniu, które ukazało się w Londynie w roku 1971 nakładem Polskiej Fundacji Kulturalnej. Ukazanie się książki w decydującym stopniu zawdzięczamy Przyjaciołom z Kongresu Polaków Szwecji, których życzliwa pomoc i wsparcie pozwoliły po raz pierwszy na terenie byłego „obozu socjalistycznego” wydać już drugie dzieło M.K. Pawlikowskiego. Pierwszą książkę – „Wojnę i sezon” – wydaliśmy w roku 2008, przywracając Czytelnikom na Litwie pamięć o świetnym pisarzu i jego dorobku, pisanym z niezwykłą miłością do ludzi i terenu, który historycznie się zwał Wielkim Księstwem Litewskim.

Książka jest do nabycia w księgarniach wileńskich – Polskiej Księgarni Elephas (www.elephas.aiva.lt) oraz  Vaga.

Wydanie zawiera stron 160. ISBN 978-60 9-95035-2-3; UDK 884(73)-94  Pa436.

Poniżej – urywek ze szkicu Do nas przyjeżdżał na łowy oraz informacja o życiu i dorobku autora „Brudnego nieba”. (rm)

Czytaj więcej: Michał K. Pawlikowski. Brudne niebo