…Zróżnicowany narodowościowo kraj nasz stanowi część Litwy hi­storycznej - i nas - ludzi mego pokolenia - wychowywano jako Li­twinów, oczywiście w tym znaczeniu, w jakim był Litwinem Mickie­wicz, gdy wołał: „Litwo, ojczyzno moja”. Marian Zdziechowski. Idea polska na kresach, 1923

Obchody, poświęcone Dniu Obrońców Wolności, rozpoczęte w dniu 8 stycznia masowym biegiem z Cmentarza Wojskowego na Antokolu do wieży telewizyjnej, zakończyły się dziś w godzinach popołudniowych Mszą św. w Katedrze Wileńskiej.
A w międzyczasie w Wilnie i innych miastach Litwy, w zespołach, na uczelniach oraz w szkołach odbywały się różnorodne przedsięwzięcia, poświęcone wydarzeniom sprzed 21 laty. Zostały otwarte wystawy, odbyły się spotkania z obrońcami wolności, wręczanie pamiątkowych nagród, dyskusje z młodzieżą o wpływie wydarzeń ze stycznia 1991 roku na losy Litwy, zmiany w Związku Sowieckim oraz szerszy kontekst przemian w Europie.

Dziś natomiast w Sejmie RL po raz pierwszy odbyło się wręczenie Premii Wolności, która została przyznana obywatelowi Rosji Siergiejowi Kowalowowi, obrońcy praw człowieka, więźniowi Gułagu, wspierającemu niepodległościowe dążenia Litwy od lat 60. ubiegłego wieku.
Jego wystąpienie po wręczeniu premii było wysłuchane z najwyższą uwagą i zawierało bardzo znaczące przemyślenia i treści, współbrzmiące z zawartymi w książce Józefa Mackiewicza „Zwycięstwo prowokacji” spostrzeżeniami, które za najwyższą wartość uznają wolność i potrzebę wejścia na wspólną drogę do wolności, gdzie zachodzi wielki proces przejścia od dotychczasowego "adwokatowania" interesom narodowym, do "adwokatowania" interesom ludzkim.

Słuchając uwag S. Kowalowa o potrzebie powstrzymania upowszechniania kłamstwa, dwulicowości, przytakiwania „protokołowi”, o  nielegalności władzy tam, gdzie nie ma wolności słowa, niezależnej prasy, określającej  granice interwencji rządzących -  odnosiło się wrażenie, iż ma on na myśli sytuację nie tylko w Rosji, ale również w rejonach podwileńskich, rządzonych przez Akcję wyborczą.

Z sejmowej trybuny przemawiał również Robertas Povilaitis, syn Apolinarasa Juozasa Povilaitisa, który zginął w dniu 13 stycznia 1991 roku przy obronie wieży telewizyjnej. Przedmówca, krytycznie oceniając poczynania rządzących i urzędników, które są sprzeczne z ideą wolności i niepodległości, poinformował zebranych, iż skierował do Komitetu Nagród Nobla prośbę o pozbawienie Michaiła Gorbaczowa tej premii za  danie rozkazu bądź jego milczącą zgodę na rozprawę z cywilną ludnością, broniącą wieży telewizyjnej, a który obecnie odmawia złożenia zeznań w sprawie powyższych tragicznych wydarzeń.

***
Wspominając wydarzenia sprzed 21 laty warto przypomnieć, iż tamte wypadki sprzyjały również  naszemu ostatecznemu określeniu się. Wspólne zagrożenie i przeczucie tragicznych wydarzeń pobudziło do natychmiastowego przygotowania w dniu 11 stycznia 1991 roku odzewy, którą następnie bez zmian poparła polska frakcja w Radzie Najwyższej RL. Powyższa odezwa, wygłoszona w dwóch językach z trybuny sejmowej, miała wtedy znaczący wydźwięk, a jej treść jest, naszym zdaniem, jak najbardziej aktualna również obecnie (przytaczamy poniżej).

 Odezwa do Rodaków i wszystkich mieszkańców Litwy
Dziś w trudnej dla naszej Ojczyzny Litwy chwili zwracamy się do Was, drodzy Rodacy i wszystkich mieszkańców, apelując o rozwagę, spokój i wzajemne zrozumienie. Pamiętajmy, Szanowni Rodacy, że żyliśmy i będziemy żyć bok o bok z narodem litewskim, że na nas żyjących leży odpowiedzialność , abyśmy my i przyszłe pokolenia żyły w zgodzie, aby różność kultur, tradycji i języków służyła wzajemnemu wzbogacaniu się i poszanowaniu.
Puśćmy dziś w niepamięć to, co nas dzieli, darujmy tym, co nie zawsze nas chcieli zrozumieć, szukajmy tego, co nas łączyło i będzie łączyć- niechęć do dyktatu z pozycji siły, wspólne dążenia do wolności, demokracji i niepodległości.
11 stycznia 1991 r.                                                     Frakcja Polska w Radzie Najwyższej Litwy  

Na zdjęciach: uroczystość wywieszania flagi państwowej na Placu Niepodległości; przemawia S. Kowalow.

Początek strony
JSN Boot template designed by JoomlaShine.com